İstanbul Rami Kütüphanesi 13 Ocak 2023 Cuma günü hizmete açılmıştı. 12 Ocak 2024 Cuma günü hem kütüphanenin açılışının birinci yıl dönümü kutlandı hem de çok özel bir serginin açılışı yapıldı.
Ben de davetliler arasında yerimi alarak bu müstesna güne şahitlik etme fırsatı buldum.Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı Prof. Dr. Ferruh Özpilavcı’nın serginin açılış töreninde yaptıkları konuşmaların ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan kürsüye geldi. Padişah annelerinden özellikle Nurbânû, Hatice Turhan, Bezmiâlem ve Pertevniyâl Valide Sultanların, yaptırdıkları külliyelere bağışladıkları şahsî kütüphanelerinin zenginliği ile dikkati çektiğini ifade ederek valide sultanların ilme katkılarının, mevcut kitapları biriktirmekle sınırlı kalmayıp ayrıca önemli eserleri şerh ve tercüme ettirdiklerini söyledi.
HAYIRDA YARIŞTILAR
Yaşadıkları dönemde camiler, medreseler, imaretler, şifahaneler, suyolları, kuyular, hisar ve kaleler, köprüler, han, hamam ve çarşılar yaptırarak medeniyete kıymetli katkılarda bulunan, geride bıraktıkları bu eserlerle asırlar sonrasına hayır köprüleri kuran valide sultanların, bu eserler kadar ilmi ve sanatı günümüze taşıyan kıymetli yazma eserleri toplamış olmalarının ayrıca takdire şayan olduğunu ifade eden Emine Erdoğan, İslamî ilimlerden felsefeye, tasavvuftan tarih ve coğrafyaya, optik, matematik ve tıbba dek her sayfası mücevher değerinde sayısız yazma eser valide sultanlar sayesinde günümüze ulaştı diyerek onları rahmetle andığını söyledi.
Asılları kütüphane ve müzelerde sergilenen, dijital kopyaları okurla buluşan binlerce el yazmasının, yalnız ilim dünyası için değil aynı zamanda sanat dünyası için de büyük değer taşıdığını söyleyen Erdoğan, tezhip, minyatür, mimarî ve tabiat tasvirleriyle bezenen bu nadide eserler sayesinde, Osmanlının hat, cilt ve süsleme sanatlarındaki tekâmülünün izlerini sürebildiğimizi belirtti.
Törende yapılan konuşmaların ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Emine Erdoğan’a Şeyh Hamdullah’ın Sultan II. Bayezid’in okuması için özel olarak yazdığı Mushaf-ı Şerif’in tıpkıbasımını takdim etti. Daha sonra Emine Erdoğan ve Mehmet Nuri Ersoy diğer katılımcılarla birlikte kurdele keserek serginin açılışını gerçekleştirdiler.
ON VALİDE SULTANDANDAN YAZMA ESERLER
Protokolün sergiyi gezmesinin akabinde ben de sergilenen 59 adet yazma eseri tek tek dolaşarak deyim yerindeyse gözlerime bayram ettirdim. Bu yazmaların aslında, dünyanın en güçlü devletinin birinci kadını için özel olarak ve büyük bir titizlikle hazırlanan birer sanat eseri olduğunu siz de tahmin edebilirsiniz.
Sergide, oğullarının padişahlığına yetişerek “valide sultan” ünvanını almış padişah annelerinden 10 tanesinin şahsî kütüphanelerinden örnekler sunuluyor. Kronolojik olarak sıralarsak söz konusu valide sultanların isimleri ve sergilenen eser sayıları şöyle:
Kanûnî’nin annesi Ayşe Hafsa Valide Sultan (1 eser), III. Murad’ın annesi Nurbânû Valide Sultan (2 eser), III. Mehmed’in annesi Safiye Valide Sultan (1 eser), IV. Murad ve Sultan İbrahim’in annesi Mahpeyker Valide Sultan (4 eser), IV. Mehmed’in annesi Hatice Turhan Valide Sultan (16 eser), II. Mustafa ve III. Ahmed’in annesi Gülnûş Emetullah Valide Sultan (1 eser), III. Selim’in annesi Mihrişah Valide Sultan (5 eser), IV. Mustafa’nın annesi Ayşe Sîneperver Valide Sultan (1 eser), Sultan Abdülmecid’in annesi Bezmiâlem Valide Sultan (20 eser) ve Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyâl Valide Sultan (8 eser).
Sergilenen bu yazmaların, valide sultanların şahsî kütüphanelerinden seçilmiş sadece sınırlı sayıda örnek olduğunu unutmayalım. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi’nde muhafaza edilen Hatice Turhan Valide Sultan Koleksiyonu’nda 328, Pertevniyâl Valide Sultan Koleksiyonu’nda 297 yazma eser bulunduğunu söylersem sanırım bu konuda bir fikir vermiş olurum.
Rami Kütüphanesi’nin Yazma Eserler Kurumuna tahsisli özel sergi salonunda sergilenen bu muhteşem yazma eserleri görmek ve gözlerinize harika bir ziyafet çektirmek için 15 Nisan 2024’e kadar 3 ay süreniz var. Pazartesi hariç her gün 09.00-18.00 arası açık. En kısa zamanda bu ziyareti yapmanızı hararetle tavsiye ediyorum.
