Şu anda vatandaşı olduğumuz Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün toprakları bir önceki devletimiz Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının sadece bir bölümüydü. Başşehrimiz Ankara bir vilayetinin merkeziydi. İçinde yaşamaktan gurur duyduğum İstanbul ise payitahtıydı.

Rahmetli dedem, Sultan II. Abdülhamid Han devrinde, şu anda Bulgaristan’da bulunan Razlık nahiyesine 30 kilometre mesafedeki Babek köyünde 1901 yılında doğmuştu. O tarihte Avrupa’da 311 bin kilometrekare toprağımız vardı. Bu toprakların yarısı 1908’de Birinci Meşrutiyet ilan edilir edilmez, diğer yarısı da 1912’deki Balkan Harbi sonrasında elimizden çıktı. Bize 23 bin kilometrekarelik şu anki Trakya topraklarımız kaldı. Dedem ve ailesi Bulgarların zulmüne ancak 15 sene kadar dayanabildiler. 1385’te Murad-ı Hüdavendigar devrinde fethedilen ve 500 seneden fazla hükmümüz altında kalan vatan topraklarını terk etmeye mecbur kaldılar. Türkiye sınırına kadarki 300 kilometrelik yolu bin bir zorlukla aşarken yaşadıklarını anlatsam göz yaşlarınıza hâkim olamazsınız.

1907 YILINDA OSMANLI DEVLETİ

Bu girişi, pek çoğumuz tarafından sanki asırlarca önce kurulmuş da yine asırlarca önce tarih sahnesinden çekilmiş bir devlet olarak düşünülen Osmanlı Devleti’nin öyle olmadığını hatırlatmak için yaptım. Nitekim bu sene yeni devletimizin 100. kuruluş yıl dönümünü idrak edeceğiz. Şimdi size şahsî kütüphanemde bulunan 1325 hicrî ve 1907 miladî senesine ait Osmanlı Devleti salnamesi yani yıllığının 682 ilâ 994. sayfaları arasında idarecilerinin yazılı olduğu vilayetlerin isimlerini salnamedeki sırasıyla aktaracağım:

Dersaadet | Erzurum vilayeti

Hicaz vilayeti | Ma’muret-ül Aziz vilayeti

Yemen vilayeti | Van vilayeti

Basra vilayeti | Trabzon vilayeti

Bağdat vilayeti | Cezayir-i Bahr-i Sefid vilayeti

Musul vilayeti | Girit vilayeti

Halep vilayeti | Edirne vilayeti

Suriye vilayeti | Selanik vilayeti

Beyrut vilayeti | Kosova vilayeti

Trablusgarp vilayeti | Yanya vilayeti

Hüdavendigar vilayeti | İşkodra vilayeti

Konya vilayeti | Manastır vilayeti

Ankara vilayeti | Kudüs-i şerif sancağı

Aydın vilayeti | Bingazi sancağı

Adana vilayeti | Zur sancağı

Kastamonu vilayeti | İzmit sancağı

Sivas vilayeti | Biga sancağı

Diyarbekir vilayeti | Çatalca sancağı

Bitlis vilayeti | Cebel-i Lübnan sancağı

Özerk (Otonom) Vilayetler:

Mısır hıdivliği Bulgaristan eyaleti

Tunus eyaleti Rumeli-yi Şarkî eyaleti

Bosna vilayeti Sisam beyliği

Kıbrıs Adası

Gördüğünüz gibi II. Abdülhamid Han’ın son yıllarında Osmanlı İmparatorluğu hala üç kıta üzerinde ve 8 milyon kilometrekarelik bir toprağa sahip. Ama gelin görün ki İttihatçılar padişahı 1909'da tahttan indirip Selanik'te hapsettiler ve onun 30 küsur sene muhafaza ettiği imparatorluk topraklarını kar gibi eritip on senede onda birine indirdiler.