2011 yılında Tüpraş ve Yapı Kredi Yayınları işbirliğiyle başlatılan Anadolu Uygarlıkları Serisi’nin on birinci kitabı İonialılar:
Ege Kıyılarının Bilge Sakinleri yayımlandı. Toplam on iki kitaptan oluşan kolektif bir yayın projesi olan Anadolu Uygarlıkları Serisi araştırmacılara ve okurlara Anadolu uygarlık tarihine dair kapsamlı bir külliyat sunuyor.
Serinin bütün kitapları Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde hazırlanıyor. İonialılar: Ege Kıyılarının Bilge Sakinleri, İonların Batı Anadolu'da yarattığı özgün kültüre ve bıraktığı izlere yoğunlaşıyor. Kitap, İonia bölgesinin tarih öncesi çağlarını da kapsayan derin bir tarihe ışık tutuyor. Günümüzden yaklaşık 2600 yıl öncesine denk gelen İonia altın çağı; kültür ve sanat hayatı, inanç sistemi ve kutsal alanları, diplomasi ve komşularıyla ilişkiler gibi ana başlıklar altında önemli bilgiler paylaşıyor.
Ayrıca, her biri alanının uzmanı, yerli ve yabancı akademisyenler tarafından güncel veriler ışığında kaleme alınan 28 akademik makale ilgili dönemin bilinmeyen yönlerini gözler önüne seriyor. İonialılar, MÖ 1. binyılda Anadolu'nun Ege kıyılarında yaşayan en büyük insan grubuydu. Tarihçi Herodotosa göre, Ege Denizi’ndeki Samos ve Khios adaları da dahil olmak üzere İzmir’in kuzeyindeki Phokaiadan (Foça/İzmir) güneydeki Miletosa (Milet/Aydın) kadar Batı Anadolu kıyısı boyunca toplam 12 şehir kurdular.
Eski bilimsel çalışmalarda İonların genellikle Doğu Yunanlar olarak adlandırılmasına rağmen, Kıta Yunanistan kültürünün ve Batı uygarlığının bir çok yönünü İoniada meydana gelen tarihi olaylar ve süreçler şekillendirmiştir. Antikçağ’ın yetiştirdiği çok sayıda tanınmış şahsiyet İonia bölgesinde doğmuş ve yaşamıştır. Miletoslu Thales ve Anaksimandros, Ephesoslu Herakleitos, Klazomenailı Anaksagoras ve Kolophonlu Ksenophanes, modern Batı felsefesi ve biliminin temeli olarak görülen İonia felsefe okulunun öncüleridir.
Yine Batı edebiyatının temel taşı sayılan İlyada ve Odysseia’nın ozanı Homeros da İonia’da doğmuş ve yaşamıştır. Batı Anadolu kıyısındaki bu küçük bölgenin Batı medeniyeti üzerindeki kültürel ve ekonomik etkisi büyük olmuştur. Devasa tapınaklara sahip İonia kentlerinin anıtsal mimaride elde ettiği şaşırtıcı sonuçlar, Anadolu’nun sınırlarını aşarak Güney İtalya’ya ve Güney Fransa’ya kadar ulaşır. Yine Batı Anadolu’nun yerel uygarlıklarından Lidyalıların icat ettiği madeni paranın kullanım alışkanlığı ve kimlik kazanmasının da baş aktörleri İonialılardır.
İonialılar: Ege Kıyılarının Bilge Sakinleri / Ionians: The Sages of the Aegean Shore Hazırlayanlar: Yaşar Ersoy (Yaşar Üniversitesi), Elif Koparal (MSGSÜ) Seri Editörü: Nihat Tekdemir (Yapı Kredi Müzesi) 560 Sayfa Tüpraş ve Yapı Kredi Yayınları iş birliğiyle hazırlanan Anadolu Uygarlıkları Serisi’nin on ikinci kitabı ise 2023 yılında yayımlanacak.
