Kasım ayı için hep ‘aşk başkadır’ sözlerini duymuştuk, değil mi? Artık bu sözler mazide kaldı… Artık Kasım için delice alışveriş geliyor aklımıza… Black Friday, Cyber Monday, Efsane Kasım, 11.11 gibi isimler altında alışveriş çılgınlığı yaşıyoruz.
Her yıl aynı döngüye girdiğimiz bu günler, gerçekten bir fırsat mı, yoksa bize alışılagelmiş bir dayatma mı?
Globalleşen dünyada tüketim kültürü hızla yayılırken, Black Friday, Singles' Day (11.11), Cyber Monday gibi alışveriş etkinlikleri küresel birer çılgınlık haline gelmiştir. Özellikle Çin kaynaklı bir gün olan 11 Kasım, yani Singles' Day (Bekarlar Günü), dünya çapında milyarlarca dolarlık satış yapılmasına yol açmaktadır. Çin'in online alışveriş devi Alibaba tarafından başlatılan bu etkinlik, son yıllarda rekor satış rakamlarına ulaşarak tüketim çılgınlığının sembollerinden biri haline gelmiştir.
Bu alışveriş günü, başlangıçta yalnızca bekarların kendilerine hediye alarak eğlenmeleri amacıyla başlasa da, kısa sürede dev bir alışveriş festivaline dönüştü. Bekarlar Günü’nün ilginç bir hikayesi de var. Çin’de başlayıp dünyaya yayıldı. İlk kez, 1990 yılında Sevgililer Günü karşıtı olarak ortaya çıktı. Bekarların kendi günlerinin olması hedeflendi. 11/11 tarihinin belirlenmesinin nedeni ise dört yalnız 1’in olması. 2009’dan itibaren alışveriş festivaline dönüştürüldü. Bekarlar bu günde kendine hediye alıyordu. Ancak tabii ki sevgilinize, kendinize, ailenize de hediye alabilirsiniz. 11 Kasım’daki Bekarlar Günü zamanla dünyaya yayıldı. Bizim ülkemizde de son yıllarda çok tutuldu. Pek çok marka indirim oranlarını artırdı. Sanal pazaryerleri 11 Kasım’a özel kampanyalar sunmaya başladı.
Pek çok ülke, kendi versiyonlarını oluşturarak bu çılgınlığa katıldı. Tüketicilere sunulan büyük indirimler ve fırsatlar, alışverişçilerin bu günlerde mağaza önlerinde uzun kuyruklar oluşturmasına, hatta mağazaların açılış saatinde kapı önünde sabahlamasına sebep olmaktadır. Dijital alışverişin hızla yayılmasıyla, artık insanlar bu çılgınlığa internet üzerinden katılmakta, hatta siparişlerini önceden hazırlayarak saatler öncesinden kampanya başlangıcını beklemektedirler.
Çılgınlığın geldiği son noktada ise insanlar çeşitli hazırlıklar yapıyor. Sepetlerine önceden ürün ekleyenler, indirim saatinde anında alışverişi tamamlamak için hızlı davranıyorlar. Mağazalar bu günler için özel reklam kampanyaları yaparak insanları cezbederken, aynı zamanda "stokta tükenmeden" alma telaşı yaratarak aciliyet hissi oluşturuyorlar.
Bu çılgınlığın getirdiği sosyal etkiler de göz ardı edilemez. İhtiyaçtan ziyade indirim fırsatlarıyla alışveriş yapma dürtüsü, israf kültürünü ve tüketim bağımlılığını körüklemektedir. Tüketiciler üzerinde yapılan bazı araştırmalar, alışveriş çılgınlığının birçok insan için bir stres kaynağı haline geldiğini göstermektedir. Ayrıca, aşırı tüketimin çevresel etkileri de ciddi boyutlardadır.
Alışveriş, insan ihtiyaçlarını karşılamanın ötesine geçen bir eylem haline geldi. Alışveriş günleriyle tetiklenen bu çılgınlık, dijital dünyada giderek daha yoğun bir hale gelmekte. Bu hafta da o haftalardan biri ve kendini tutabilen herkese kocaman bir alkış.
