Dünyanın en sorunlu bölgelerinden Afganistan’da yeni gelişmeler yaşanıyor. Orta Asya ve Güney Asya birbirine bağlayan Afganistan’da, bölgesel ve küresel düzeni derinden etkileyecek yeni gelişmelere gebe.
Geçtiğimiz haftada meydana gelen olaylar gelecekteki büyük sarsıntının sanki işaret fişeği gibi. 13 Şubat Pazartesi gecesi IŞİD’le bağlantılı olduğu iddia edilen gruplar, Kabil şehrinin sekizinci bölgesinde Taliban'la savaş başlattı ve bu çatışmada çok sayıda IŞİD grubu üyesi öldürüldü ve çatışma halen devam ediyor. Taliban güçleri ile IŞİD grupları arasında büyük güç mücadelesi yaşanıyor. Ancak Taliban grubu medyayı engellediği için bu olayda ölenlerin kesin sayısı net değil. Öte yandan Kolektif Güvenlik Anlaşması Müşterek Kurmay Başkanı Anatoly Siderov, Afganistan-Tacikistan sınırı yakınlarında 4 bin savaşçının yığdırıldığını iddia etti.
TÜRK GENERAL TALİBAN'A SAVAŞ AÇTI
Bu arada haftanın diğer bir gelişmesi Özbek asıllı Mareşal Abdul Raşid Dostum'dan geldi. Dostum, Taliban’ın iktidarı ele geçirilmesi sonrası ülkeden Özbekistan ve Tacikistan’a kaçırılan Afgan ordusuna ait helikopterler hakkında konuştu. Dostum, helikopterlerin Taliban’a karşı Ulusal Direniş Cephesi güçlerine teslim edilmesini istedi. Bu açıklamasından birkaç gün sonra Dostum, Taliban'a karşı savaş açtığını duyurdu.
ORTA VE GÜNEY ASYA'NIN GÜVENLİĞİ TEHLİKE ALTINDA MI?
Kolektif Güvenlik Anlaşması Müşterek Kurmay Başkanı Anatoly Siderov, Afganistan’daki son olayların Orta ve Güney Asya'nın güvenliğine tehdit oluşturduğunu ifade ediyor.
Rus ve İranlı yetkililer son zamanlarda medyaya peş peşe açıklamalarda bulunuyor. ABD'nin hem Rusya hem de İran'ın arka bahçesi olan Afganistan'da istikrarsızlığın artmasından yana olduğuna inandıklarını ifade ediyorlar. Washington böyle bir stratejisi olduğunu reddediyor.
RUSYA'YI DA TEHDİT EDİYOR
ABD'nin Afganistan'dan ayrılmasının ardından Kremlin, Taliban'ın ülkeyi ele geçirmesine yurtdışındaki en büyük kalıcı askeri üssünü, yani Sovyet sonrası Tacikistan'daki üssünü güçlendirerek yanıt verdi. Bunun yanında Kremlin,Taliban ile anlaşmaları müzakere etmek için bazı çabalar sarf etti. Örneğin geçen yıl Moskova'ya giden bir Taliban delegasyonunun orada resmi bir varlık oluşturmasına izin verildi. Ancak ilişkilerin kurulmasında çok fazla ilerleme kaydedildiği açık değil. Rusya’nın güneyindeki IŞİD militanların sızmasıyla bölgesel güvenliğe yönelik bir tehditle karşı karşıya kalabileceği bazı analizlerde değerlendiriliyor. Bu durumda Rusya, Ukrayna'daki savaş bölgesindeki bir kısım askerlerini geri çağırabilir. CSTO'nun Rusya, Beyaz Rusya, Tacikistan, Kırgızistan, Kazakistan ve Ermenistan'ın güvenliğini sağlaması yönünde son günlerde adım atıyor. Bunun temelinde de bu var. Rusya ABD’nin Afganistan’ı terk ettiğini duyar duymaz Afganistan’daki silahlı grupların varlığını hesaba katarak Kolektif Güvenlik Antlaşması çerçevesi içerisinde 2500’den fazla askerin yer aldığı Afganistan’ın Kuzeyinde Özbekistan ve Tacikistan ile ortaklaşa askeri tatbikat düzenlemişti. Tacikistan’da bulunan Rus Askeri üssünde Topçu, Motorize birlikler, Tanklar ve Rusya Merkez Askeri Bölgesine bağılı silahlar konuşlandırıldı. Bir taraftan Talibanla ilişki geliştirmek isteyen Rusya, diğer taraftan Afganistan’ı ‘çevreleme’ politikası izlemeye devam ediyor. Kremlin, Afganistan’ı güvenlik tehdit unsuru olarak vasıflandırıyor. Bu stratejisi belki de Orta Asya ülkelerini kendine mahkûm etme aracı olarak kullanabilir. Ukrayna’da kaybettiği itibar kaybını bu sayede yeniden kazanabilir.
IŞiD ‘İSTİKRARSIZLAŞMA MERKEZİ’
Taliban'ın Afganistan'da yeniden iktidara gelmesinden bu yana, IŞİD Kabil'de ve Afganistan'ın çeşitli vilayetlerinde yüzlerce sivil ve yabancı diplomatın hayatını kaybettiği saldırılar düzenledi. Tacikistan, geçen yıl militan grubun sınır ötesi roket saldırılarına maruz kaldı. Aynı şekilde Özbekistan, geçen yaz Taliban gruplarıyla sorunlar yaşadı ve baharın sonlarında da IŞİD tarafından Tirmiz’e düzenlenen bir sınır ötesi roket saldırısına maruz kaldı.
