Aşılanmamış zeytin ağacı. İnternette gezerken defalarca karşıma çıkmıştır bu konu. Yabani zeytin ağacı “delice” ile ilgilii birçok yazı okudum.
Trakya’lı olarak yazma sırası şimdi bende. Edirne’de sahil boyunca, saros körfezinde zeytinlikler yok! Heryer çam ağacı, sınırı geçtikten sonra Yunanistan’da zeytinlikler boy gösteriyor halbuki...
Peki neden?
“1951-1952” yıllarında İspanya Hükümeti, Türkiye’den çok yüksek miktarda odun kömürü satın almak istiyor. O güne kadar İspanya’ya yapılan ihracat kalemleri arasında yer almayan bu talep için özel bir koşul öne sürüyor:
“Kömürler İskenderun’dan Saroz Körfezi’ne kadar Akdeniz ve Ege sahillerinde doğada kendiliğinden yetişen DELİCE ağacından üretilmiş olacak”.
İstek, dönemin Hükümeti tarafından yüksek getirisinden ötürüı sevinçle karşılanıyor, ülkemizde bol miktarda bulunan delice kömürü ihraç edilmeye başlanıyor..
O yıllarda Ankara’da görev yapan ABD Ticaret Ataşesi, dönemin Dışişleri Bakanı’na ihraç edilen kömürün İspanya tarafından nasıl değerlendirildiği ya da nerelerde kullanıldığını araştırıp araştırmadıklarını soruyor.
“Bize ne!..” cevabını alıyor.
Bu yanıt üzerine Amerikalı ataşe kendisi araştırma yapıyor. Sonuç;
“İspanyollar delice ağacından yapılan odun kömürünü oto yollarda dolgu malzemesi olarak kullanıyor”.
Ateşe, öğrendiklerini Bakan’a iletiyor.
Türkiye’nin rahatsız olmadığını, gelirden dolayı memnun oldukları cevabını alıyor, konu kapanıyor.
Peki İspanyollar delice odun kömürünü oto yollarda sadece dolgu malzemesi olarak mı kullanıyor ?..
Başka bir kullanım amacı yok mu?..
Var tabii ki; zeytin aşılamak
“Delice ağacı aslında aşılanmamış zeytin ağacı...
İspanyollar delice ağacını zeytin aşılamak için en uygun ağaç olduğunu biliyor ve zeytin aşılamakta kullanıyor”.
Ve bu sayede İspanya zeytin ile zeytinyağı üretiminde dünyada ilk sıralara koşar adım çıkıyor.
“Delice...” başka ne işe yarar?
Zeytinyağı türleri arasında en yararlı olanı.”Delice zeytinyağı” özellikle prostat kanserine karşı koruyucu niteliği var, hücre yenilenmesinde etkili. Kalpteki ritim bozukluğunu gidermekte, sindirim sistemini düzenlemekte de yararlı.
Delice ağacının zeytin aşılamak için en uygun ağaç olduğunu bilenler Türkiye’ye oyun oynamışlardı.
Marshall yardımlarıyla Ege ve Akdeniz bölgemizdeki milyonlarca zeytin ağacımız kökünden sökülerek gemilerle Avrupa’ya götürüldü. ABD bize bu ağaçların yerine milyonlarca kavak ve çam (çıra) fidanı verdi. Kavak ağacı memlekette alerjik hastalıklar başlattı.
Çam ağacı ise bildiğimiz yağlı çıra idi. Dağlarımıza ovalarımıza her yere diktik. Hiçbir işe yaramayan bu ağaç, ülkemizin dağına bayırına dikilen saatli bomba oldular. Bu ağaçlar yandığı zaman kozalakları patlayarak yanar halde 200 metre uzağa fırlamakta oradaki çam ağaçlarını da tutuşturmaktadır.
Türkiye insan sağlığı için bomba olan margarin ile tanışıyor…
“Delice” kesip, 1951 - 52 yıllarında sağlıklı zeytinyağı üretimi için en yararlı ağaçlardan birini ihraç ederken...
“50’li yıllardan sonra Türkiye’ye çeşitli markalarla margarin geliyor!..”
İspanya dünyanın en büyük zeytinyağı ihracatçısı olmasına rağmen aynı yıllarda Türkiye margarinle tanışıyor.
Farklı markalarda üretilen margarinler reklamlarla tüketicinin gözünde parlatılıyor…
Zeytinlikler kesiliyor, yok ediliyor!..
Ne olurdu Devletimiz bu çam ağaçlarının yerine kolay kolay yanmayan zeytin, ceviz, badem, incir, sakız ağacı dikse...
Hem orman yangınlarının önüne geçsek hem de köylümüze bir gelir olsa iyi olmaz mı?
Ama halaa çam ağacı dikmeye devam ediyoruz!
Sonuç;
Günümüzde İspanya zeytin ve zeytinyağı üretiminde Dünyada birinci ve yoluna devam ediyor.
İklimi de uygun, elinde “delice” de var.
Dünya toplam zeytinyağı üretimi de 2017-2018 sezonunda 3 milyon 379 bin ton, 2018-2019'da 3 milyon 304 bin ton, 2019-2020'de 3 milyon 269 bin ton, 2020-2021'de 3 milyon 3 ton, 2021-2022'de 3 milyon 398 bin ton oldu. 2022-2023 tahmini ise üretimde öngörülen yüzde 26,3 azalışla 2 milyon 505 bin ton olarak belirlendi.
Dünyada yaşanan kuraklık nedeniyle zeytin üretimi azalsa da tahminlere göre; zeytinyağı üretiminde ise İspanya'nın tahmin sonrasında 1.300 bin tonla birinci, İtalya'nın 371 bin tonla ikinci, Tunus'un 240 bin tonla üçüncü, Türkiye ile Yunanistan'ın 235 bin tonla dördüncü sırada olacakları tahmin edilmektedir.
İspanya’nın ihraç ettiği zeytin ve zeytinyağı dolar bazında belki çok yüksek rakamlar değil; ancak, önemli olan, yetmiş yıl önce Türkiye’den satın aldığı ‘deliceyi’ keşfedip, yerinde kullanarak, zeytin ve zeytinyağı üretiminde büyük adım atmış olması.
Geçmişte böyleydi günümüzde farklı mı?
Mevcut hükümet zeytin genelgesi çıkartıyor.
“Zeytinlikleri kesme genelgesi... Binlerce zeytin ağacı kesilecek, enerji santralleri zeytinliklere kurulacak!..”
Toplum tepkili; ama, halaa değişik bölgelerde zeytinlikler tüm tepkilere rağmen kesiliyor.
Ne acıdır ki, İspanya ve İtalya’nın peşinde koştuğu “delice “zeytin ağacını biz kesmeye devam ediyoruz.
Umarım bizden sonraki nesil çok geç olmadan bu yanlışları düzeltir!
