Hastalık hissedilir de sağlık hissedilmez. -Thomas Fuller
Yıllar önce ünlü bir ses sanatçısı ile sohbet ediyorduk, konu yaştan açıldı. Ben Cahit Sıtkı Tarancı’nın şahane şiiri ‘Yaş otuz beş, yolun yarısı eder’ şiirinden atıfta bulunuyordum, (severim şiiri). Ne bileyin kadının yaşının daha küçük olduğunu, vallahi bozuldu, billahi bozuldu. Tabii bunun şiir olduğunu, kendisiyle ilgili olmadığını anlattım ama nafile, (Ama gerçekten yaşından büyük duruyordu)… Neyse konuyu fazla dağıtmayayım.
Değerli hocam, Prof. Dr. Nevzat Tarhan, "Bilgi birikimi ve tecrübe, olgun kişilikle birleşirse mutlu ihtiyar ortaya çıkıyor" diyor. Hocam diyorsa doğrudur.
Sağlıklı yaşlanma varsa ileri yaştaki kişilerin daha mutlu olduğunu kaydeden Tarhan, "İleri yaşlardaki kişiler, artık yarışma koltuğunda değil, yarış pistinde değil, jüri koltuğunda oturuyor. Ancak kendini hala yarış koltuğunda görüyorsa mutlu olamıyorlar yani aslında sağlıklı yaşlanma varsa bunu sağlayabiliyor kişi. Sağlıklı yaşlanma yoksa her şeyde aktif olmaya çalışıyor, gençlere özenmeye çalışıyor” diyor.
Her yaşın güzellikleri var, zorlukları var, insana kazandırdığı şeyler var. Kişinin zamanla kaybettiği yetiler var. Bütün bunlar arasında hangisine odaklanırsa ruh hali de bundan etkileniyor. Yaşlılıktaki psikolojik sağlamlık o şekilde oluşuyor. Bu nedenle psikolojik sağlamlığı aslında bilmek lazım. Psikolojik sağlamlık yaşlılarda normalde genel olarak artıyor.
Tarhan, psikolojik sağlamlığın, insanın zorluk yaşadığı zaman hızla tekrar eski haline gelebilmesi olduğunu ifade ederek, "Bu durum olgun kişiliği olan yaşlılarda normalde artar. Yaşlılık zaten hayatta tecrübe birikimi olduğu için yaşlılar genellikle daha bilgeleşirler. Gençlerin korktuğu ve panik yaşadığı olaylarda yaşlılar dengeyi sağlarlar. Bu durum aslında doğada da benzer şekildedir. Yaşlı kurtlar bilgedir. En arkada durur ve sürüye gelen tehlikeleri uzaktan gözetir, diğerlerine haber verir.
Genç kurtlar sürüde önden, yaşlı kurtlar arkadan gider. Sürü onların tecrübesinden faydalanır. Bu durum insanlar için de geçerlidir. Hayatta olaylar karşısında yaşlıların ön sezgileri ve rasyonel sezgilerinden gençler yararlanırsa, tecrübelerinden fayda sağlayabilirler. Psikolojik sağlamlık, zorluk yaşandığı zaman kolayca toparlanabilme becerisidir” diyor.
Yalnızlık sorununun tüm dünyada en önemli meseleler arasında görüldüğünü kaydeden Tarhan, "2019 yılında Dünya Ekonomik Forumunun gerçekleştirildiği Davos’ta dünyayı bekleyen üç büyük tehlike; yalnızlık, iklim değişikliği ve ekonomik dengesizlik yani gelir eşitsizliği olarak belirtildi" ifadelerini kullandı.
Yalnızlığın pek çok yan etkisinin yapılan çalışmalarda ortaya konulduğunu kaydeden Tarhan, "Yalnızlık, kişinin beden sağlığına bir günde 15 sigara içmiş kadar zarar veriyor. Yalnız yaşamak bağışıklık sistemini, sağlığı bozuyor" uyarısında bulundu.
"Gençliğinde benmerkezci olan ileri yaşta yalnız kalıyor"
Tarhan, ileri yaştaki yalnızlığın en büyük sebebinin, kişilerin psikolojik sağlamlıklarına yönelik yanlış şeyler yapması olduğunu belirterek, "İleri yaştaki insanların en büyük ihtiyacı sosyal destek. Kim genç yaşında benmerkezciyse ileri yaşında yalnız kalıyor. Yetiştirdiği çocukları benmerkezciyse ‘Önce benim konforum. Önce can sonra canan’ diyor. Böyle olunca da ilerleyen yıllarda kişi yalnız kalıyor. İhtiyarlık dönemleri de mutsuz geçiyor. Modernizmin getirdiği birçok şey hayatımızı kolaylaştırırken maalesef bazı insani özelliklerimizi kaybettirdi bize" ifadelerini kullandı.
Yani değerli hocam diyor ki, zihni sürekli açık tutun, okuyun, öğrenin, beyni geliştiren egzersizler yapın. Çevrenizle iletişimi açık tutun ve 100 yaşına gelseniz bile zıpkın gibi olun.
Kalın sağlıcakla…
Mezin Dedeyi
