Kuduz hastalığı, Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinde mimar Lütfü Seray'ın köpeğinin ısırması sonucu tedavi görmesine rağmen hayatını kaybetmesiyle tekrar gündeme geldi. Kuduz, insanlar ve hayvanlar arasında bulaşabilen zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalık, tarihsel olarak önemli bir sağlık sorunu olmuş ve halk sağlığını etkilemiştir.
Türkiye'de, köpekler, kediler, sığır, koyun, keçi, at, eşek gibi evcil hayvanlarla birlikte kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik gibi yabani hayvanlar kuduz hastalığına yakalanma riski taşıyan hayvan türleridir.
Kuduzun kuluçka süresi genellikle 1-3 aydır, ancak bazen 1 haftadan 1 yıla kadar değişebilir. İlk belirtiler grip benzeri semptomlara, yani genel halsizlik, huzursuzluk, ateş ve baş ağrısı gibi belirtilere benzer. Bu semptomlar günlerce sürebilir. Isırık yerinde ağrı, batma veya kaşıntı hissi gibi belirtiler görülebilir. Hastalık ilerledikçe, merkezi sinir sistemi etkilenir ve uykusuzluk, hayal görme, anormal davranışlar, bilinç kaybı, hafif veya kısmi felç, saldırganlık, tükürük salgısında artış, yutma güçlüğü, suya veya havaya karşı korku gibi belirgin belirtiler ortaya çıkar. Kuduzun akut dönemi genellikle 2-10 gün sürer.
Kuduzun şu anda etkili bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalığın klinik belirtileri ortaya çıktıktan sonra, sadece destekleyici tedavi uygulanabilir, ancak neredeyse her zaman ölümle sonuçlanır. Bugüne kadar, klinik belirtiler gösteren kuduzdan sağ kalan sadece 10 vaka bildirilmiştir ve bunların sadece 2'sinde aşı koruması öyküsü bulunmamaktadır.
Kuduz, çoğunlukla hasta hayvanın derin ısırığı veya tırmalaması sonucu insana bulaşır. Hastalık, evcil ve vahşi hayvanlarda görülebilir. Köpekler, insan kuduz vakalarının ana kaynağını oluştururken, yarasalar, çakallar, kokarcalar, tilkiler, rakunlar gibi diğer hayvanlar da kuduzun bulaşmasında etkili olabilir. Kuduz ayrıca, enfekte materyallerin (tükürük, beyin dokusu) gözlere, buruna, ağıza veya yaralara doğrudan temas etmesiyle de bulaşabilir.
Kuduz hastalığıyla ilgili ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğu için dikkatli olunmalı ve hasta hayvanlarla temas etmekten kaçınılmalıdır. Eğer bir hayvan tarafından ısırılırsanız veya kuduz şüphesi varsa, en kısa sürede tıbbi yardım almanız önemlidir.
