ABD'nin Boston College'de görev yapan Türk bilim insanı Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver'in algoritma ve bilgisayar yazılımı kullanarak yaptıkları karaciğer nakli için vericileri eşleştiren sistemi uygulayan Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezinde 33 hasta nakille sağlığına kavuştu. İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakli Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sezai Yılmaz, kadavradan organ bağışının son derece yetersiz olduğunu, dolayısıyla karaciğer nakli olmak isteyen hastaların mutlaka bir donör bulduğunu söyledi. Enstitülerinde şu ana kadar 3 bin 500'ü aşkın nakil yaptıklarını belirten Yılmaz, bu nakillerin yüzde 85'inin canlı vericiden, yüzde 15'inin ise kadavradan gerçekleştirildiğini kaydetti.
Canlı vericilerin ancak yüzde 30-40'ının hastaya uyumlu olduğunu, kendi hastasına uyumsuz olan kişinin başkasına uyumlu olabildiğini anlatan Yılmaz, donörlerin takas edilmesiyle birlikte çapraz naklin yapıldığını ve her iki hastanın da şifaya kavuşabildiğini belirtti.
2019'da 5 karaciğer naklini aynı anda yaptıklarını, bu ameliyatın ardından çapraz nakil sistemini geliştiren Prof. Dr. Sönmez'in hastanelerine geldiğini ve geliştirdikleri sistemi burada uygulamaya karar verdiklerini dile getiren Yılmaz, şöyle konuştu:
EN ÇOK MALATYA’DA OLDU
"Çoklu çapraz karaciğer nakilleri sistemi Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver tarafından gerçekleştirildi. Bu modele Tayfun Sönmez, kaybettiği eşi 'Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi' adını verdi. Çok gelişmiş bir sistem. Bana göre dünyadaki en önemli matematik modellerinden bir tanesi. Havuzda bekleyen hastaları eşleştiriyor ama ikiliden ziyade çoklu çapraz nakiller söz konusu. Tabi çoklu çapraz karaciğer nakilleri denilince de akla Malatya geliyor. Boston College'teki ekonomi profesörleri aslında 'dünyanın diğer ülkelerinde bu modeli uygulayabilir miyiz' diye düşünmüşler, Kore'ye gitmişler, orada bir takım çalışmalar yapmışlar fakat Malatya'da böyle bir çoklu karaciğer naklinin yapıldığını duyunca Tayfun Sönmez Amerika'dan Malatya'ya geldi. Bunu burada yapabileceğimizi anlattı, toplantılar, konferanslar yaptık. Sonuçta burada bu sistemi uygulamaya karar verdik. Bu dünyanın diğer yerlerinde çok nadiren yapılmış. Hindistan'da, Pakistan'da birer kez 3'lü çapraz nakil yapılmış. Ama Malatya'da 3 tane 3'lü ve çok sayıda yine 4'lü çapraz karaciğer nakli yapıldı. Çoklu çapraz karaciğer nakilleriyle daha fazla insana en azından organ nakli şansı sunabiliyorsunuz." AA
