Bu hastalığı olan bireylerin yaşam tarzını sürdürebilmeleri için doğru beslenme büyük önem taşır. Uzman Diyetisyen İrem Orhan Demirel, çölyak hastalarının sağlıklı beslenme şekillerini Gazete Yazıyor’a anlattı.
Çölyak hastaları için beslenme rehberini paylaşan Uzman Diyetisyen İrem Orhan Demirel, gluten içeren gıdalardan kaçınmanın yanı sıra dengeli ve çeşitli bir diyetin önemini vurgulayarak “Gluten, bu hastalar için zararlı olabilir ve çölyak hastalarının vücutları bu proteinle mücadele etmekte zorlanabilir” dedi.
“Her bireyin metabolizması farklıdır, bu nedenle çölyak hastalarının diyetlerini kişisel ihtiyaçlarına uygun olarak düzenlemeleri önemlidir” diye belirten İrem Orhan Demirel, bireysel sağlık durumlarına ve besin intoleranslarına göre kişiselleştirilmiş bir beslenme planının, çölyak hastalarının sağlıklı yaşam hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabileceğini vurguluyor.
Uzman Diyetisyen İrem Orhan Demirel, çölyak hastalarının sağlıklı bir yaşam sürmeleri ve beslenme ihtiyaçlarını karşılamaları için önemli ipuçlarını paylaşıyor. Peki, Çölyak diyeti nasıl olur? Çölyak hastaları neler yemeli? Neler yememeli?
DENGELİ BESLENME
Lifli gıdalar, vitaminler, mineral takviyeleri ve probiyotikler, bağışıklık sistemini destekleyerek çölyak hastalarının sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olabilir. Glutensiz tam tahıllar, meyve, sebze, protein kaynakları ve sağlıklı yağlar içeren bir diyet, vücudu gerekli besin öğeleri ile destekleyerek genel sağlığı iyileştirebilir.
GLUTEN İÇEREN ÜRÜNLERDEN KAÇININ
Çölyak hastalarının gluten içeren buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllardan kaçınmaları gerekir. Ayrıca, hazır gıdalarda ve soslarda bulunabilen gizli gluten kaynaklarına karşı dikkatli olmaları gerekir.
GLUTENSİZ TAHILLAR
Pirinç, Pirinç Unu, Nişasta, Kara Buğday, Mısır ile yapılmış yiyecekler ve ekmek, Özel glutensiz unla yapılmış ekmek, Darı, Keten bitkisi, Soya fasülyesi, Patates unu, Keçiboybuzu çekirdeği unu, mısır unu, pirinç unu, nohut unu, kestane unu, soya unu ve patates unu gibi un çeşitleri
KAÇINILACAK TAHILLAR
Buğday, Yulaf, Arpa, Çavdar ve bunlarla yapılmış her türlü yiyecek (bulgur, makarna, şehriye çorbası, erişte, kuskus, bisküvi, simit, dondurma külahı, ekmek, yarma, irmik, kraker, börek, pasta, çörek), Kepek, Malt
GLUTENSİZ PROTEİNLER
Baklagiller (fasulye, mercimek, bezelye, yer fıstığı), Kuruyemiş ve tohumlar, Kırmızı et, Kanatlı et, Deniz ürünleri, Soya gıdaları
KAÇINILMASI GEREKEN PROTEİNLER
Ekmek eklenmiş köfte, Bulgurlu ve kıymalı yemekler, Unla kızartılmış balık, Sosis
RİSKLİ OLAN BESİNLER
Sirke, ketçap, mayonez, çikolata, gofret, şekerleme, patates cipsi, patlamış pirinç, hazır çorba, kremalar, puding, sakız, dondurma, soslu kuruyemişler, hazır milkchshake, çeşniler, hazır soslar, soya sosu, kabartma tozu, rokfor peyniri ve şarküteri ürünlerinin içerisinde gluten bulunabilmektedir.
GLÜTENSİZ DİYET UYGULANMAZSA NE OLUR?
Çölyak krizi, demir eksikliği anemisi, folik asit, demir, B12 eksikliği, nörolojik semptomlar, ilerlemiş emilim bozuklukları, sindirim sistemi kanserleri görülebilir.
GLUTENSİZ DİYET NEDİR?
Glutensiz diyet buğday, çavdar, arpa ve yulafın ve bunlardan elde edilen ürünlerin beslenmeden çıkarıldığı bir planlamaya işaret etmektedir. Glutensiz diyette bulgur, makarna, şehriye ve erişte gibi buğdaydan elde edilen ürünler de tüketilmemelidir. Gluten içeriği en düşük olan tahıl yulaf olsa da bu hasta grubunda glutensiz yulaf tercih edilmelidir. Mısır, gluten içermeyen bir tahıl türüdür, ancak çoğunlukla buğday ile aynı ortamda işlendiğinden mısır unu, mısır ekmeği gibi ürünlere de glutenin bulaşması söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle mısırdan elde edilen ürünlere de dikkat edilmesi gerekmektedir.
GLÜTEN SADECE BESİNLERDE Mİ VAR?
Gluten besinsel kaynakların dışında diş macunu, plastik bardakların ağız kısmı ve ruj gibi pek çok üründe de bulunabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Hazır gıda satın alınırken mutlaka ürün içeriği okunmalı, gluten içerebilir vb. bir ibare varsa o besinler tüketilmemeli ve kullanılmamalı.
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR? HANGİ YAŞTA ORTAYA ÇIKAR?
Çölyak hastalığı (Gluten sensitif enteropati, glüten enteropatisi, çölyak sprue), genetik olarak yatkın olan bireylerde, gluten içeren gıdaların alınması ile ortaya çıkan proksimal ince bağırsağı tutan ve glutene karşı kalıcı intolerans ile karakterize bir enteropatidir. Çölyak, yetişkinlik ve yaşlılık dönemi dahil olmak üzere, her yaşta ortaya çıkabilecek bir hastalıktır.
