Mercer ve Marsh’ın sağlık ve yan haklarda bütünsel çözümler sunan markası Mercer Marsh Benefits (MMB), ‘2024 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Raporu’nun bulgularını duyurdu. 200’ün üzerinde şirketin katılımıyla tamamlanan raporda, Türkiye'deki çeşitli sektörlerden mavi yaka çalışanlarına sunulan yan hakların, işverenler açısından çalışan bağlılığını ve memnuniyetini nasıl etkilediği kapsamlı bir şekilde incelendi. Raporun bulgularına göre; mavi yakalı erkek çalışan oranı yüzde 79 iken, kadın oranı yüzde 21. Mavi yaka çalışanların yaş ortalaması yüzde 36.3, kıdem yılı ortalaması ise 7.2 yıl olarak görünüyor. Kadın çalışan sayısının en yüksek olduğu sektörler; bankacılık ve finansal hizmetler, perakende ve bilgi teknolojileri olarak öne çıkıyor.
Mavi yaka çalışanların sadece yüzde 9’u üniversite mezunu
Araştırmanın sonuçlarına göre; mavi yaka çalışanların yüzde 28,60’ı lise mezunu. Meslek Yüksekokulu mezunlarının oranı yüzde 11,10 iken üniversite mezunlarının oranı ise yüzde 8,90 olarak dikkat çekiyor. En çok üniversite mezunu mavi yakalının çalıştığı sektörlerin başında teknoloji sektörü gelirken, bunu ilaç ve sağlık, enerji ile kimya sektörleri takip ediyor.
Şirketler 2023 yılında ortalama 233 mavi yakalı çalışan işe aldı
Raporun bulgularına göre; 2023 yılında şirketler ortalama 233 mavi yaka çalışanı işe aldı. Perakende sektörü 1.098 ve lojistik sektörü ise 813 kişi ile mavi yakalıya en fazla istihdam sağlayan sektörler oldu.
Mavi yaka çalışanların işten ayrılma nedenleri baz ücret, yan haklar, bölgesel dinamikler (tarımsal bölgede olunması) gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilmektedir. 2023 yılında mavi yaka çalışanlarının yüzde 59,33’ü baz ücret sebebiyle, yüzde 17,22’si yan haklar sebebiyle işten ayrıldı. İşten ayrılma oranlarını sendikalı ve sendikasız şirketler ayrımında incelediğinde ise sendikalı şirketlerde bu oranların düştüğü görülüyor.
Kişi başına ortalama 27 saat eğitim verildi
Araştırmaya göre; mavi yaka çalışanlara Organizasyon İçi Kademe Sistemi ile pozisyon değerlendirmesi yapan şirketlerin oranı yüzde 51. 2023 yılında kişi başına ortalama 26,9 saat eğitim sağlandı. Verilen eğitimlerde üretim, bakım, depo, tedarik zinciri, kalite ve Ar-Ge’ye yönelik eğitimler öne çıktı. En çok eğitim veren sektörlerin başında otomotiv, lojistik ve üretim sektörleri yer aldı.
2024 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Raporu’na göre; şirketlerin yüzde 69,49’u beyaz yaka ve mavi yaka çalışanların yan haklarında farklılıklar olduğunu belirtiyor. Şirketlerin yüzde 63,3’ünün mavi yaka çalışanları için esnek yan haklar uygulamaları bulunmuyor. Mavi yaka çalışanları için sağlanan yan haklar uygulamaları arasında ulaşım yardımı, kreş yardımı ve ısınma/yakacak yardımı öne çıkıyor.
Şirketlerin yüzde 67’sinde özel sağlık sigortası planlar arasında yer almıyor
Şirketlerin yüzde 66,7’si mavi yaka çalışanlar için özel sağlık sigortası yapmayı düşünmüyor. Özel sağlık sigortalarında yüzde 53,8’i çalışan, eş ve çocukları kapsarken yüzde 43,6’sı yalnızca çalışanı kapsıyor.
Mercer Marsh Benefits Türkiye Ülke Lideri Fuat Ünal, “2024 Mavi Yaka Yan Haklar Trendleri Raporu'muzun bulguları üretim süreçlerindeki çalışanlara yatırım yapmanın önemini bir kez daha vurguluyor. Kişi başına verilen ortalama 27 saatlik eğitimlerle şirketlerin, işgücünü geliştirmenin ve beceri geliştirmenin değerinin farkına vardığını görüyoruz. Yine her iki şirketten birinin mavi yakalı çalışanlar için pozisyon değerlendirme uygulamalarına sahip olduğunu görmek cesaret verici, bu da kariyer gelişimi ve ilerleme fırsatlarına odaklanıldığını gösteriyor. Ancak beyaz yakalı ve mavi yakalı çalışanlar arasındaki yan hak uygulaması arasındaki farklar, hala iyileştirme yapılması gereken noktalar olduğunu bizlere gösteriyor. Şirketlerin yan haklar uygulamalarında daha bütünsel bir bakış açısıyla, eşitliği ve adaleti sağlaması çok önemlidir. Artık pek çok şirketin aradaki farkı kapatmak için farklı uygulamalar geliştirmeye ve tüm çalışanlara daha adil yan haklar sağlamaya çalıştığını görüyoruz. Daha kapsamlı ve adil yan hakların çalışanların refahını ve iş memnuniyetini artıracaktır” dedi.
