Avrupa’nın önde gelen politik gözlemcileri şu sıralar Türkiye’deki 31 Mart yerel seçimlerinin analizini yapıyor ve bu seçimin “kelebek etkisi”ni tartışıyor.
Zira 31 Mart tarihine kadar Dünya’nın bir çok ülkesinde (Arjantin başta olmak üzere) ve Avrupa’da hep sağ ve aşırı sağ partiler sandıktan zaferle çıktı. Özellikle Hollanda’da Geert Winders’in Çoğunluk Partisi’nın seçimlerden zaferle çıkması Avrupalı entellektüelleri ciddi bir şekilde kaygılandırdı.
Ancak Türkiye’deki 31 Mart yerel seçimlerinden sonra sol parti Cumhuriyet Halk Partisi’nin birinci ve zaferle çıkması siyasi otoritelere göre, “kelebek etkisi” yarattı ve geride bıraktığımız hafta sonunda İngiltere’de yapılan yerel seçimleri de etkiledi.
Başbakan Sunak liderliğindeki Muhafazakar Parti hezimetle çıkarken, Keir Starmer’in Genel başkanlığını yaptığı İşçi Partisi uzun yıllar sonra ilk kez tartışmasız bir zafer elde etti.
Başbakan Rishi Sunak, genel seçimler öncesi bu son büyük kamuoyu sınavında bir dizi yenilgiye uğradı.
Perşembe günü 107 belediye için yapılan seçimlerde 100 belediye meclisinde sonuçlar belli oldu.
Buna göre İşçi Partisi 169 ek sandalye ile meclis üyeliğini 1019'a yükseltirken, Muhafazakar Parti 433 sandalye kaybederek 463'e geriledi. Bu sandalyelerin bir kısmı da Liberal Demokratlara, bağımsızlara ve Yeşiller'e geçti.
Yerel seçimlerle aynı gün Blackpool kentinde yapılan milletvekilliği ara seçiminde de sandalyeyi İşçi Partisi'ne kaptırdı.
Politika yorumları, Türkiye’de başlayan, İngiltere’de devam eden solun yükselişinin Avrupa’nın diğer ellerini de itkilemesinin kaçınılmaz olduğunu iddia ediyor.
KELEBEK ETKİSİ NEDİR?
Kelebek etkisi bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Edward N. Lorenz'in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilgilidir. Daha sonralarda hava durumu ile ilgili verdiği şu örnek ile ünlenmiştir. Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, Dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir. Kelebek etkisini tam olarak anlayabilmek için kaos teorisini anlamak gerekir. Aralarındaki ilişkiyi bir analoji ile açıklayabiliriz; eğer kaos teorisini yan yana dizilmiş domino taşları olarak düşünürsek, kelebek etkisi birinci taşa dokunulmasıdır. Kaos teorisi, sürprizlerin, doğrusal olmayan ve öngörülemeyenlerin bilimidir. Doğal bilimlerin çoğu fiziksel ve kimyasal reaksiyonlar gibi tahmin edilebilecek olaylarla uğraşırken; kaos teorisi, türbülans, hava durumu, borsa gibi önceden tahmin edilemeyen ve kontrol etmenin imkansız olduğu doğrusal olmayan olaylarla ilgilenir. (Kaynak: Wikipedia)
