Felç ya da ölümle sonuçlanabilen inmede erken teşhis ve tedavi hayat kurtarıyor. İnme, hayatı tehdit eden ciddi bir sağlık sorunudur ve zamanında müdahale edilmediğinde kalıcı sakatlık veya ölüme yol açabilir. Peki, inme nasıl fark edilir ve doğru tedavi ile bu ciddi sonuçlar nasıl önlenebilir?
Girişimsel Nöroradyoloji Uzmanı Prof. Dr. Hatem Hakan Selçuk, "İnme, kalp krizi ve kanserden sonra en sık ölüm ve sakatlık nedeni olarak karşımıza çıkıyor. Zamanında yapılan müdahalelerle hastanın sakat kalması önlenebilir, hatta hayatı kurtulabilir." diyerek, inme durumunda erken tedavinin önemine dikkat çekiyor.
Erken teşhisin ve hızlı müdahalenin, felç riskini nasıl ortadan kaldırabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Hatem Hakan Selçuk, ŞOK Gazetesi’ne konuştu.
Girişimsel Nöroradyoloji Uzmanı Prof. Dr. Hatem Hakan Selçuk
İnme nedir ve nasıl ortaya çıkar?
İnme, beynin vücut fonksiyonlarını yöneten alanlarını besleyen damarların tıkanması ya da beyin kanaması sonucu meydana gelen bir durumdur. Konuşma, görme, anlama ve hareket kabiliyetlerinde ani bir kayba yol açabilir. Ülkemizde ve dünyada kalp krizi ve kanserden sonra ölüm ve sakatlığın en sık sebebidir.
İnmenin türleri var mı ve en sık hangi türle karşılaşıyoruz?
İnme iki ana tipte karşımıza çıkar; iskemik inme (beyin damar tıkanması), hemorajik inme (beyin kanaması). Tüm inmelerin %80’i iskemik, yani damar tıkanmasına bağlı olarak gelişir. Geriye kalan %20’lik kısmı ise kanamaya bağlıdır.
İnme riskini artıran faktörler nelerdir?
Risk faktörleri değiştirilemeyen ve değiştirilebilen olmak üzere ikiye ayrılır. Yaş, cinsiyet ve genetik değiştirilemeyen faktörlerdir. 60 yaş üstü erkeklerde daha sık görülür. Ancak asıl dikkat edilmesi gerekenler değiştirilebilir risklerdir. Yüksek tansiyon, sigara kullanımı, yüksek kolesterol ve şeker hastalığı. Ayrıca kalp hastalıkları ve obezite gibi durumlar da iskemik inme riskini artırır.
BELİRTİLER GEÇİCİ OLSA BİLE CİDDİYE ALIN
İnme belirtileri nelerdir ve ne zaman doktora başvurulmalı?
İnme belirtileri aniden ortaya çıkar. Görme kaybı, konuşma bozukluğu ve vücudun bir yarısında güç kaybı en sık rastlanan bulgulardır. Bu belirtiler geçici olsa bile ciddiye alınmalıdır. Erken teşhis ve müdahale ile hastanın felç kalma riski azaltılabilir ve hatta hayatı kurtarılabilir.
Belirli bir yaş oranı var mıdır?
İnme sıklığı yaş ile artmaktadır.55-65 yaş arası bin kişiden 3-4’ ünde görülürken, 75 yaş sonrası ise bu oran bin de 13-14’lere çıkmaktadır. Genç yaşlarda erkeklerde sık görülürken ileri yaşlarda kadınlarda görülme sıklığı artmaktadır.
İLK 6 SAAT ÇOK ÖNEMLİ
İnme sırasında ne yapılmalı?
İnme tedavisinde en kritik dönem ilk 6 saattir. İnme şüphesi olan kişiler için yapılacak en önemli şey, hemen 112’yi aramak ve hastanın hızlıca bir inme merkezine nakledilmesini sağlamaktır. Zaman beyin demektir; her saniye kritik önemdedir. İlk 6 saat içinde tedaviye başlanması durumunda, felç kalma riski büyük ölçüde ortadan kaldırılabilir.
ERKEN MÜDAHALE HAYAT KURTARIR
İnme tedavisinde yeni gelişmeler var mı?
Eskiden sadece damardan pıhtı eritici ilaçlar kullanılırdı. Ancak günümüzde teknolojik gelişmeler sayesinde, beyin damarlarındaki pıhtıyı anjio ile mikro düzeydeki kataterler, stentler ve aspirasyon cihazları ile çıkarabiliyoruz. Erken müdahale ile hastalar felçten ve ölümden kurtulabilir.
İnme konusunda toplumda farkındalık artırılmalı mı?
Kesinlikle. Toplumun inme belirtileri konusunda bilinçlenmesi çok önemli. Erken ve doğru tedavi, hastanın hayatta kalmasını sağlayabilir. Zamanında yapılan müdahalelerle hastaların felçten kurtulması, hatta tamamen sağlığına kavuşması mümkün.
