2022'nin başlarında, Afrika'nın güneydoğu kesimini neredeyse bir ay arayla vuran iki tropik fırtınanın ardından yaklaşık 200 bin Malavili yerinden edildi. Altmış dört kişi de öldü. Zaten yoğun yağışlı bir mevsimin ortasında, Ana ve Gombe fırtınaları güney Malavi'de evlerde, tarımsal ürünlerde ve altyapıda devasa yıkıma neden oldu.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun Malavi'deki temsilcilerinden Gerrit Maritz, "O mart ayında, genellikle Malavi'de endemik olan koleranın salgına dönüştüğünü görmeye başladık" dedi. Kolera, ülkeyi tipik olarak aralık ayından mart ayına kadar olan yağışlı mevsimde etkiliyor; bu süre zarfında güneydeki Malavi Gölü civarında kalıyor ve her yıl yaklaşık 100 ölümle sonuçlanıyor.

2022 YILINDA İŞLER DEĞİŞTİ…


2022'deki salgın ise farklı bir model sergiledi; kolera kurak mevsim boyunca yayıldı ve ağustos ayına gelindiğinde Malavi'nin kuzey ve orta bölgelerine yayıldı. Bu yılın şubat ayı başlarında vakalar günde 700'e ulaşmıştı ve ölüm oranı yüzde 3,3'tü; bu da normal oranın üç katıydı. Mart ayında vakalar nihayet azalmaya başladığında, kolera 12 aylık dönemde bin 600'den fazla kişinin ölümüne neden olmuştu; bu, ülke tarihindeki en büyük salgındı.

İklim değişikliği yoğunlaştıkça Ana ve Gombe gibi fırtınalar daha sık, daha güçlü ve daha yağışlı hale geliyor. Dünya Sağlık Örgütü, yoksulluk ve çatışmanın dünya çapında koleraya yol açan kalıcı faktörler olmaya devam ettiğini, ancak iklim değişikliğinin hastalığın 2021'de başlayan akut küresel artışını daha da kötüleştirdiğini söylüyor. DSÖ'ye göre, 2022'de salgın 30 ülkede raporlandı ve bu rakam, öncekinden yüzde 50 daha fazla. Önceki yılların ortalaması; bu salgınların çoğu tropikal kasırgalar ve bunların ardından gelen yer değiştirmelerle birleşti.

UNICEF Halk Sağlığı Acil Durum Uzmanı Raoul Kamadjeu ise "Kolera salgınına [Tropikal Ana Fırtınası ve Gombe Kasırgası'nın] neden olduğunu söylemek zor" deyip "Söyleyebileceğimiz şey, bunların risk çarpanları olduğudur” ifadelerini kullanıyor.

Kolera, temiz suya ve sanitasyona erişimin olmadığı yerlerde, insanların Vibrio cholerae bakterisi ile kirlenmiş yiyecek veya suyu yutması sonucu yayılan ishalli bir hastalık. Kamadje, "Malavi'nin su sanitasyon göstergeleri zaten son derece kötüydü, ancak fırtınalar kötü durumu daha da kötüleştirdi" diyor.

EN ZOR ANDA AŞI KITLIĞI


Küresel kolera salgını, ülkelerin en çok ihtiyaç duyduğu anda aşı kıtlığına yol açtı. Malavi geçmişte kolera aşısını önlem amacıyla kullanıyordu, ancak DSÖ'nün Afrika'daki bölgesel kolera müdahalesi olay yöneticisi Otim Patrick Ramazan, "şimdi bir salgınınız yoksa aşıyı alamıyorsunuz" dedi. Kıtlığa yanıt olarak, kolera aşıları için uluslararası koordinasyon grubu Ekim ayında aşılama protokolünü iki dozdan bir doza indirerek korumayı iki yıldan yaklaşık beş aya düşürmüş oldu.

MUSTAFA SEZER