Halk arasında Çin tuzu olarak bilinen Monosodyum Glutamat (MSG), son yıllarda sağlık uzmanlarının gündeminde sıkça yer alıyor. Birçok ülkede kullanımı sınırlanan ve hatta yasaklanan MSG, Türkiye'de ise hala yaygın bir şekilde tüketiliyor. Bu katkı maddesinin başta çocuklar olmak üzere sağlığına olumsuz etkileri giderek daha fazla hissedilmeye başlıyor. Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Aydın Türkmen ve Türk Böbrek Vakfı Diyetisyeni Gökçen Efe Aydın, MSG'nin sağlık üzerindeki tehlikelerini ve bu tehlikenin nasıl önlenebileceğini ŞOK Gazetesi'ne değerlendirdi.
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Aydın Türkmen
Monosodyum Glutamat (MSG) hakkında toplumda yeterince farkındalık var mı?
Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk: Maalesef MSG konusunda toplumda yeterli farkındalık yok. Monosodyum Glutamat, yani Çin tuzu, lezzet artırıcı bir madde olarak kullanılıyor. Pakistan’da tamamen yasaklandı, birçok ülkede kullanımı kısıtlandı. Hatta Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) ‘en zararlı yiyecek katkı maddeleri’ listesinde yer alıyor. Anne karnındaki bebekten yetişkinlere kadar, MSG’nin zararlı etkileri araştırmalarla kanıtlanmış durumda. Ancak Türkiye’de hala serbestçe kullanılıyor ve insan sağlığını tehdit etmeye devam ediyor.
Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk
YAKLAŞIK 2 MİLYON ÇOCUK OBEZ
Peki, MSG’nin çocuklar üzerindeki etkileri neler?
Timur Erk: Biz, Türk Böbrek Vakfı olarak Türkiye genelinde çocukların beslenme alışkanlıklarını inceleyen bir projeye imza attık. Bu projede, Edirne’den Hakkâri’ye kadar çocukların, MSG içeren paketli gıdaları günlük olarak tükettiğini gördük. Bu oldukça endişe verici. Çünkü MSG, çocuklarda obezite riskini artırıyor. Türkiye’de yaklaşık 2 milyon çocuk obez ve bu sayı her yıl %8 oranında artıyor. MSG’ın, etki alanı tahmin edilenden çok daha fazla. Hipertansiyon ile obezite, sindirim sistemi rahatsızlıkları, beyin ve sinir sistemi hasarları, üreme ile endokrin organ fonksiyon bozuklukları ve bu etki alanının sadece genel hatları.
ETİKET OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRIN
Ailelere ne gibi önerilerde bulunuyorsunuz?
Timur Erk: Aileler, çocuklarını sağlıklı beslenmeye yönlendirmeli. Geleneksel ve doğal gıdalarla beslenmek çok önemli. Çocukların paketli gıdalardan uzak durmasını sağlamak gerekiyor. Ayrıca çocuklara etiket okuma alışkanlığı kazandırmak, sağlıklı bir gelecek için atılması gereken önemli bir adım. Toplum olarak bu konuda daha bilinçli hareket etmeliyiz.
BİRÇOK HASTALIĞA SEBEP OLUYOR
MSG’nin insan vücudu üzerindeki etkileri nelerdir?
İstanbul Üniversitesi Nefroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Aydın Türkmen Prof. Dr. Aydın Türkmen: Monosodyum Glutamat, vücuda alındığında beyni yanıltıcı bir etki yapar. Eklendiği gıdalarda gerçeğinden daha fazla protein olduğu algısını yaratabilir. Bu da insanların bu gıdaları daha çok tüketmesine ve dolayısıyla bağımlılık geliştirmesine yol açabilir. Glutamat fazlalığı baş ağrısı, migren, hiperaktivite, otizm ve fibromiyalji gibi rahatsızlıklara yol açabilir. Ayrıca pankreastan aşırı insülin salınımına neden olarak sürekli açlık hissi yaratır ve obezite riskini artırır. Hipertansiyon ise MSG’nin en yaygın yan etkilerinden biridir. Hipertansiyon, böbrek yetmezliği ve kalp yetersizliğine yol açarak yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür.
MSG’nin sinir sistemi üzerindeki etkileri neler?
Prof. Dr. Aydın Türkmen: Glutamat, beyindeki sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan önemli bir uyarıcıdır. Ancak vücutta aşırı miktarda biriktiğinde sinir sisteminde bozulmalara neden olabilir. Beyindeki bu bozulmalar, baş ağrısı, migren, hiperaktivite ve otizm gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir.
MSG’nin metabolizma üzerindeki etkileri hakkında ne söyleyebilirsiniz?
Prof. Dr. Aydın Türkmen: MSG, pankreastan aşırı insülin salgılanmasına neden olabilir. Bu durum, kan şekerinin hızla düşmesine ve sürekli açlık hissine yol açar. Bu da obezite riskini artıran bir faktördür. Ayrıca MSG, hipertansiyona neden olabilir. Hipertansiyon ise böbrek yetmezliği ve kalp yetersizliği gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
MSG İÇEREN GIDALARDAN UZAK TUTUN
Çocukların MSG’den korunması için ne gibi önlemler alınmalı?
Prof. Dr. Aydın Türkmen: Çocukların erken yaşlardan itibaren MSG içeren gıdalardan uzak tutulması gerekiyor. Doğal gıdalardan alınan glutamat, vücudun ihtiyacını karşılar. Ancak endüstriyel glutamatın fazlası, vücuda zarar verir. Özellikle çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanması bu açıdan çok önemli.
EN ÇOK PAKETLENMİŞ GIDALARDA BULUNUR
MSG hangi gıdalarda en çok bulunuyor?
Türk Böbrek Vakfı Diyetisyeni Gökçen Efe Aydın: MSG en çok paketlenmiş ve işlenmiş gıdalarda bulunuyor. Özellikle noodle, hazır çorbalar, cipsler, salam, sosis, krakerler, dondurulmuş gıdalar ve fast food ürünleri MSG içeriyor. Bu gıdalar çocuklar için oldukça çekici ancak sağlığa zararları büyük.
Türk Böbrek Vakfı Diyetisyeni Gökçen Efe Aydın
Sağlıklı beslenme konusunda ailelere önerileriniz neler?
Gökçen Efe Aydın: Aileler, çocuklarına doğal ve mevsiminde üretilmiş gıdalar sunmalı. Paketli ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak, uzun vadede sağlık açısından çok önemli. Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak, yaşam boyu sağlıklı kalmalarına zemin hazırlar.
